Respiro (2002)

Een paradijselijk eiland, de zwoele eindeloze zee, prachtige zonovergoten stranden, een hechte vissergemeenschap waar de tijd geen vat op lijkt gehad te hebben, ... Er gaat niets boven een Italiaanse film om de sfeer van vakantie naar boven te brengen. Niet dat Respiro je anderhalf uur lang meeneemt op een zorgeloze uitstap naar het eenvoudige Italiaanse leven. Het leven op het paradijselijke eiland blijk al gauw geen pretje te zijn. Maar toch, onwillekeurig doet de film je smachten naar de zomer...

Respiro is één van die films die in de bioscoop wegens tijdsgebrek aan me voorbij is gegaan. Nu de dvd in mijn bezit is heb ik die fout ondertussen kunnen rechtzetten.

De sensuele Grazia is een jonge vrouw die met haar man en haar drie kinderen leeft op het kleine, godvergeten maar paradijselijke eiland Lampedusa, ten zuiden van Sicilië. De hele dorpsgemeenschap, getekend in de neorealistische traditie van onder andere Visconti (La terra trema), is voor hun overleven afhankelijk van de visvangst. Iedereen kent er iedereen, geheimen zijn er niet en traditie wordt er hoog aangeschreven.

Grazia is echter geen vrouw die past in de conservatieve opvatting van de vissersgemeenschap. Ze is geëmancipeerd en vrijgevochten. Ze ziet er geen graten in om halfnaakt in de zee te gaan zwemmen; ze wil gaan zeilen met enkele Franse zeelieden die ze niet kent, ze laat uit revolte tegen haar man die haar hond liet ombrengen alle zwerfhonden uit het asiel los,... Grazia zit gevangen in het keurslijf van een gemeenschap die niet mee evolueert met zijn tijd en laat duidelijk merken dat ze ruimte nodig heeft om te ademen. Een houding die haar niet in dank wordt afgenomen door de rest van de inwoners, die haar regelrecht voor gek verslijten en haar naar Milaan willen sturen om haar te laten behandelen.

Respiro is geen film die het moet hebben van veel actie of een ingewikkeld scenario. Het is wel een warmbloedige film met een geweldige sfeerschepping en een grote emotionele diepgang. De personages lijken levensecht en enkele onderwatersequenties zijn werkelijk adembenemend. Het is een film die jong en oud zal aanspreken en die perfect past in de traditie van de meeste commercieel succesvolle Italiaanse films van de afgelopen jaren, zoals ook Cinema Paradiso, Il postino en La vita è bella. Allen zijn het meer feel good-movies, met een komische, lyrische, zonnige of licht melancholieke kant. Grappig, niet te serieus, een beetje sentimenteel en gesitueerd in een prachtig continentaal natuurschoon. Een wrange ondertoon en maatschappijkritiek zijn wel aanwezig, maar nemen nooit de bovenhand.

Respiro mag dan geen meesterwerk zijn, zoals de Italiaanse filmindustrie onlangs met La meglio gioventu voortbracht, maar de film is zeker een trip naar de bioscoop waard.