Valkyrie (2008)

Als 'De Rode Loper' een film bespreekt, heeft dat weinig met cinema te maken. De reporter vraagt honderuit over de babysit van Brangelina, de oren van Will Smith en de winkel waar Tom Cruise zijn kleine kleertjes koopt. Jammer, want over zijn laatste film Valkyrie valt genoeg te vertellen zonder uit te wijden over de kabouter zijn sekte of over hoe Duitsland nog steeds moeite heeft om zijn pijnlijk verleden te verwerken.

Regisseur Bryan Singer heeft het zichzelf niet al te moeilijk gemaakt. Het waargebeurde verhaal van de zoveelste moordpoging op Hitler lijkt wel speciaal voor het witte doek geschreven. Claus Schenk von Stauffenberg heeft door zijn geloof en het nakende einde van Hitlers duizendjarige rijk meer en meer moeite om zich iedere dag in zijn nazi-uniform te hijsen. Volgens hem kan de dood van Hitler en de daaropvolgende staatsgreep het pad effenen voor de geallieerden en zo een einde maken aan de terreur die Europa in haar greep houdt. Nadat hij in Afrika tijdens een luchtaanval verminkt wordt aan oog en handen, start von Stauffenberg met de voorbereiding van zijn ultieme plan. Hij doet dit met een groep eensgezinden, want Hitler vermoorden is geen sinecure.

Wat volgt is een nauwgezette thriller die zijn best doet om historisch zo waarheidsgetrouw mogelijk te zijn, maar nooit vergeet dat er een publiek meekijkt. Door de stoffige woestijnen waan je je zo in de Afrikacampagne van Rommel en de swastikavlaggen hangen er piekfijn bij. Verder paradeert een hele reeks beruchte prominenten voorbij: Eva Braun met Hitlers duitse herder, Himmler en Goebbels herken je zonder introductie en hetzelfde geldt voor Adolf zelf. Dankzij Bruno Ganz' prestatie in Der Untergang moeten we dat wel met een korreltje zout nemen: na het verschijnen van die film, lijkt zelfs de originele Führer minder echt. Een ander nadeel - en dat is een eeuwig terugkerend fenomeen bij oorlogsfilms uit Hollywood - is de taal. Russen, Duitsers en Fransen die steevast met een onvervalst Brits accent spreken zijn we ondertussen gewoon, maar het begin van Valkyrie wrijft het er nog eens in. De begintitels veranderen langzaam van Duits naar Engels, terwijl Tom Cruise zijn beste Duits uit de kast haalt om een dagboekfragment voor te lezen. Plots schakelt hij over naar het Engels en zo wordt de kijker er de hele film lang aan herinnerd dat zelfs in een verhaal over Duitse moed een Amerikaan de grote held is.

Dit is slechts muggenzifterij. De film is een perfecte weergave van hoe alles echt gebeurd is. Het grote voordeel van naar de cinema gaan met een geschiedenisfanaat, is dat je meteen een kritische blik op alle gebeurtenissen krijgt. In het geval van Valkyrie viel daar niets op aan te merken. Aanvankelijk zou je denken dat bepaalde spanningselementen zijn toegevoegd om de dramatiek te verhogen, maar niets is minder waar. Uiteindelijk blijken alleen de tafelpoten in de bunker een schoonheidsfoutje te zijn. Een andere verdienste van de regisseur is de manier waarop alles in beeld is gebracht. De letterlijk duizelingwekkende camera die meedraait met de elpee van "Die Walküre" van Wagner is de cinematografische versie van de gloeilamp die oplicht boven het hoofd van de stripfiguur. Ook de beelden in het dennenbos rond Wolfsschanze zijn zelfs te mooi voor de verschrikkelijke beslissingen die er genomen werden en de scène in de kerk vertelt met één enkel beeld hele bibliotheken vol.

Kortom: Valkyrie is een historische thriller met oog voor detail die geen seconde verveelt. Speel het maar klaar om een verhaal waarvan iedereen de afloop kent, van begin tot einde spannend te houden. Meer nog, je kan je als kijker zelfs niet bedwingen om te denken dat de aanslag dit keer misschien toch lukt. Dit is onder meer te wijten aan de geloofwaardige acteerprestaties van Tom Wilkinson, een intense Carice van Houten en de charismatische Tom Cruise. Het gaat misschien wat ver om von Stauffenberg met Obama te vergelijken, maar Cruise is wel in staat om hem een gelijkaardig mytisch karakter te geven. Beide willen ze immers het huidige beleid een halt toeroepen en een concentratiekamp sluiten (Guantanamo). Laten we hopen dat Barack een ander lot is beschoren. Laten we hopen dat Bryan Singer (of Spike Lee) ooit een even mooie film over hem mag maken.