Een film over een man die vecht voor zijn recht om te mogen sterven. Het klinkt een beetje cliché. En je wil er niet over nadenken wat een melig drama één of andere populistische Amerikaanse cineast daar van zou kunnen maken. Maar Alejandro Amenábar omzeilt die klip zonder probleem. Zijn laatste film, Mar adentro, is werkelijk een pareltje: verrukkelijk geacteerd, bijzonder mooi om te zien en ongelooflijk aangrijpend.

Mar adentro vertelt het verhaal van de Spanjaard Ramón Sampedro (Javier Bardem), die al bijna dertig jaar vecht voor zijn recht om te sterven. Als jongeman brak hij zijn nek bij een onfortuinlijke duik in de zee en sedert dat moment is hij verlamd tot aan zijn nek. Sindsdien heeft hij nog maar één grote wens: een einde aan zijn leven mogen maken, want door het leven gaan als totale verlamde is voor hem geen waardig leven. Het verhaal pikt de draad op op het moment dat Ramón in een aantal dagen tijd dubbel bezoek krijgt: zijn nieuwe advocate die kosteloos zijn zaak verdedigt en een plaatselijke jonge vrouw, die de taak op zich genomen heeft om Ramón opnieuw zin in het leven te doen krijgen. Twee vrouwen die in sterke mate het verdere verloop van zijn leven zullen bepalen. Of hij uiteindelijk succesvol is in zijn 'queeste' laat ik in het midden; daarvoor moet je de film maar gaan zien.

Uit deze korte inleiding mag het direct duidelijk wezen dat Mar adentro een moreel zwaar beladen film is die tot nadenken stemt. Is verlamd zijn een reden om euthanasie te plegen, indien je nog over al je verstandelijke vermogens beschikt en omringd bent door een heleboel mensen die je alle mogelijke liefde geven die je maar kan wensen? Heb je effectief je armen en benen nodig om een menswaardig leven te kunnen leiden? Regisseur Amenábar omzeilt deels deze kwestie door meermaals te benadrukken dat de film over één man en zijn beslissing gaat en dat deze beslissing niets impliceert over alle andere verlamde mensen op de wereld die in bed of in een rolstoel vastgekluisterd zitten. Maar dit kan niet beletten dat je je hoe dan ook een hele film zit af te vragen wat jij in die situatie zou doen. Het is juist dit morele vraagstuk dat de film zo interessant maakt.

Nog twee andere zaken maken van Mar adentro een schitterende film: de perfecte timing van het scenario en de vertolking van Javier Bardem met de eeuwige glimlach op zijn lippen. De uitstraling en présence die deze laatste legt in een bijzonder uitdagende rol, waarin hij aan zijn bed gekluisterd is en alleen zijn hoofd kan bewegen, is werkelijk formidabel. Zijn handicap vormt ook een serieuze beperking voor de scenaristen: veel actie en beweging is hun hoofdpersoon immers niet gegund. Het gebrek daaraan wordt echter perfect opgevangen door vele uitermatend boeiende dialogen af te wisselen met emotionelere beelden waarin er niet gepraat wordt en door Ramón in gedachten in vogelvlucht over het landschap naar de zee te laten vliegen. Dit alles wordt ondersteund door een Spaanse musicale score die je soms van de eerste tot de laatste noot kippenvel bezorgt. Wederom bewijst de Europese film dat je met een sterk scenario en interessante personages niet veel actie nodig hebt om een schitterende film te maken.

En hoe weet ik zo zeker dat dit een schitterende film is? Omdat ik - hoewel ik wel vind dat iedereen het recht moet hebben om zelf te beslissen over zijn leven - niet vond dat Ramón zijn strijd om te mogen sterven noodzakelijk was, en ik zeker niet begreep waarom hij zo graag dood wou. En toch heeft de film mij bijzonder aangegrepen. Wat moet dat wel niet teweeg brengen bij iemand die zich wel volledig met het personage van Javier Bardem kan associeren?!

Lezers score

Reacties