The Departed (2006)

Hier hebben we een tijdje op gewacht, de nieuwe Martin Scorsese. In Amerika werd hij al goed onthaald wat de kans groter maakt dat het ook effectief een goede film is. Als we eerlijk moeten zijn was 2006 maar een matig jaar als het op film aankomt. Gelukkig zaten er de laatste weken een paar uitschieters bij. Daar hoort The Departed ook bij. Een rauwe thriller in ware Scorsese stijl.

The Departed is een Amerikaanse versie van de Aziatische Infernal Affairs. In Zuid-Boston bereidt de staatspolitie zich voor op een oorlog tegen de Iers-Amerikaanse misdaad organisatie. De jonge undercover agent Billy Costigan (Leonardo DiCaprio) krijgt de opdracht om te infiltreren in de organisatie van de beruchte en gevreesde Frank Costello (Jack Nicholson).

Terwijl Billy het vertrouwen wint van Costello, klimt Colin Sullivan (Matt Damon) - een infiltrant en informant voor Costello - snel naar de top binnen de staatspolitie. Beide infiltranten raken steeds meer verstikt in hun dubbelleven. Wanneer duidelijk wordt dat in beide operaties een mol schuilt dreigen Billy en Colin ontdekt te worden. Het wordt een race tegen de klok om als eerste de identiteit van de andere te ontdekken en hun eigen leven te redden.
Scorsese brengt hier opnieuw een verhaal zoals we dat gewoon zijn van hem. Hard, rauw en realistisch, met een vleugje maatschappij kritiek. Scorsese weet als geen ander hoe hij een film moet opbouwen. Je wordt er als kijker meteen midden in gesmeten met een sterke introductie door Jack Nicholson. Van daar gaat het verder, de twee infiltranten worden afwisselend geïntroduceerd en dan begint het spel.

Hij weet precies hoe het verhaal tot een climax te brengen om het vervolgens, tegen de verwachtingen van de kijker in, over een andere boeg te gooien. Hiermee laat hij conventionele plotwendingen achter zich en verrast de kijker op een manier dat je zelfs niet kan bedenken. De frustratie en de spanning kunnen dus hoog oplaaien. Het meest ondraaglijke moment is als DiCaprio en Sullivan oog in oog staan beseffende wie ze allebei zijn. De verwachtingen zijn dat het hiermee bijna zal eindigen, maar dat is buiten Scorsese gerekend, wat volgt is een intense rit. Het had geen beter einde kunnen zijn.

De intensiteit van heel het verhaal vertaalt zich in de dialoog. Enorm snel, enorm kritisch, enorm scherp. Het ratelen van sommige personages is zodanig snel en sarcastisch je er onmogelijk niet mee kan lachen. Het doet een beetje terug denken aan de screwball comedy. Zoals het hoort wordt er eveneens niet mals omgegaan met scheldwoorden. Het is zodanig overdreven dat het absurd wordt, maar Scorsese kennende zal dit de bedoeling geweest zijn, een duidelijke boodschap naar Hollywood.

Onze maatschappij krijgt het ook hard te verduren in The Departed. Scorsese weet op een zeer subtiele manier kritiek te spuien op onze samenleving en tradities. Trouwen doe je enkel om te bewijzen dat je niet homo bent, en als vrouwen de ring aan je vinger zien weten ze dat je geld hebt. Jonge, ambitieuze mensen worden gereduceerd tot fitnessjunkies. En we kijken te veel naar reality TV waardoor we de grip op realiteit verliezen.

Scorsese heeft ook het geluk van met een topcast te kunnen werken. DiCaprio, Damon, Sheen, Nicholson, Baldwin, Wahlberg het zijn geen kleine namen. De opvallendsten zijn Jack Nicholson en Leonardo DiCaprio, die zich duidelijk onderscheiden van de rest.

Nicholson is ondertussen een oude man geworden. Zijn gezicht heeft heel wat karakter gekregen, wat zijn prestatie ongetwijfeld een boost geeft. Hoewel we hem al vaker in een rol als deze hebben gezien lijkt hij met de rol van Costello een hoogte punt te bereiken. Hij is het levende bewijs dat getypecast worden niet slecht hoeft te zijn. Aan Nicholsons rechterzijde hebben we Leonardo DiCaprio, het liefdeskindje van Scorsese. DiCaprio bewees reeds in The Aviator dat hij kan acteren. In The Departed gaat hij nog een stapje verder, de intensiteit waarmee hij Billy speelt zie je van het scherm springen.

The Departed is zonder twijfel een van de betere films van 2006, en wat mij betreft ook een van Scorseses betere films.